TIN TỨC TỪ SỞ Y TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

THƯ MỜI

THÔNG BÁO


Ngày đăng :   04/02/2020

Ngày đăng :   03/02/2020

Ngày đăng :   03/02/2020

VĂN BẢN


Ngày đăng :   07/02/2020

Ngày đăng :   07/02/2020

Ngày đăng :   07/02/2020

DINH DƯỠNG VÀ SỨC KHỎE

Món ăn ngày Tết cho người cao tuổi

Tết đến, chắc chắn nhà nào cũng chuẩn bị những món ăn truyền thống đặc trưng ngày Tết theo vùng miền: miền Bắc thì có bánh chưng, giò chả, thịt đông, canh măng nấu chân giò, canh bóng thả, nem rán (chả giò)…; miền Trung thì có bánh tét, gà luộc, giò, thịt heo ngâm mắm và các món mặn để lâu được như tôm rim; thịt kho tàu…; miền Nam thì cũng có bánh tét nhưng khác bánh tét miền Trung là nhiều đậu xanh, nhiều thịt hơn, và còn có bánh tét nhân ngọt, bên cạnh đó người miền Nam luôn có một nồi to thịt kho trứng và canh khổ qua nhồi thịt…

Món ăn cổ truyền ngày Tết
Các món ăn cổ truyền ngày Tết thể hiện sự khác biệt về văn hóa, phong tục tập quán và điều kiện tự nhiên nên những món ăn này mang đặc điểm và hương vị riêng ở mỗi vùng miền. Nhưng cho dù miền nào thì các món ăn đã được ông bà xưa đúc kết và ẩn chứa trong đó tình cảm, sự hài hòa về vị giác và đậm đà bản sắc dân tộc. Ví dụ như ngày Tết miền Bắc, miền Trung không thể thiếu dưa hành muối và dưa món, là những món thuộc nhóm rau củ, ăn chung với bánh chưng, thịt đông, giò chả cho đỡ ngán và đủ chua để kích thích vị giác, giúp dễ tiêu hóa hơn. Hay như món chân giò hầm măng, chân giò chứa rất nhiều acid béo no, nhiều cholesterol, nhưng khi kết hợp với măng khô giàu chất xơ thì sẽ giúp phần nào hạn chế việc hấp thu chất béo không có lợi cho sức khỏe. Người miền Nam thì có dưa giá để ăn kèm thịt kho hột vịt, giúp tăng tiết men tiêu hóa và tăng cảm giác ngon miệng.
Cho dù sự kết hợp giữa các món ăn cổ truyền thể hiện sự tinh tế trong ẩm thực của ông cha xưa, nhưng với thời hiện tại, khi mà quanh năm mọi người đã ăn uống tương đối dư thừa; khi mà tỷ lệ béo phì của trẻ em cũng như người lớn đáng báo động; khi mà các bệnh lý mạn tính không lây liên qua đến dinh dưỡng gia tăng nhanh chóng; và đặc biệt với người cao tuổi – khi mà nhu cầu năng lượng giảm 30% so với lúc trẻ, khi quá trình tiêu hóa và hấp thu chất đạm giảm, khi cơ thể nhạy cảm hơn với nhóm bột đường, khi dễ rối loạn mỡ máu và nhu động ruột ở người cao tuổi giảm nên dễ táo bón hơn hơn... thì món ăn cổ truyền có vài điểm bất lợi cần xem xét:

  • Nhiều năng lượng và chất béo: 1/4 bánh chưng vuông loại nhỏ có cạnh khoảng 15cm cũng đã cung cấp 600-700 Kcal; 100 g giò thủ cung cấp 553 Kcal và 54 g chất béo; 1 phần thịt đùi heo kho trứng (gồm 100 thịt và 1 trứng vịt) cung cấp 600 Kcal và 35 g chất béo; 100 g lạp xưởng cung cấp 585 Kcal và 55 g chất béo , 100 g chân giò chứa khoảng 230 Kcal và 20 g chất béo,…

Vì vậy, người cao tuổi, những người béo phì, có bệnh tim mạch hay bệnh đái tháo đường rất cần chú ý không ăn nhiều các thực phẩm này.

  • Nhiều muối: Các loại giò, chả, thịt heo hay bắp bò ngâm mắm, dưa hành, dưa món,…đều là những món ngon, dễ ăn trong ngày Tết, nhưng lại có khá nhiều muối.    Vì vậy, người cao tuổi và người có bệnh tăng huyết áp nên hạn chế ăn nhiều những món này trong dịp Tết.
  • Nhiều đường: ngày Tết nhà nào cũng có các loại bánh mứt và nước ngọt, đều chứa nhiều đường đơn, hấp thu nhanh làm tăng đường huyết sau ăn nhanh chóng, gây khó chịu với người cao tuổi và làm nặng nề hơn với người bệnh đái tháo đường.
  • Nhiều thịt, ít rau củ và thủy hải sản: thường các món cổ truyền được chế biến từ thịt heo, bò, gà…nên đến nhà nào cũng ăn từng đó món sẽ dễ ngán. Còn rau củ quả thì khó bảo quản lâu và thường không còn chỗ để trong tình trạng tủ lạnh đã đầy ắp thịt, gà, giò chả…vì vậy nếu trong những ngày Tết, người cao tuổi đã giảm nhu động ruột mà ăn ít chất xơ thì tình trạng táo bón và nhiệt miệng dễ xảy ra trong và sau Tết.

Ngoài ra, người cao tuổi cần chú ý những gì để vui Xuân, ăn ngon miệng mà vẫn an toàn cho sức khỏe?
-    Chú ý sắp xếp lịch đi chúc Tết hợp lý để tránh quá mệt và ăn uống không đúng giờ.
-    Tránh mời khách đến nhà tập trung ăn uống dồn dập, ăn quá nhiều bữa trong ngày.
-    Cố gắng duy trì 3 bữa ăn chính đúng giờ.
-   Sắp xếp các bữa ăn khoa học, cân đối các món ăn giàu năng lượng với các món ít năng lượng trong ngày bằng cách đổi một số món ăn.
Những món mới gợi ý trong ngày Tết
Dưới đây là 3 món ăn đủ dinh dưỡng, mà không quá nhiều năng lượng, khẩu vị thanh mát, dễ ăn, đỡ ngán, rất thích hợp cho người cao tuổi trong những ngày Tết

  • Canh măng chay: thay vì ninh măng với chân giò, các bác thử ninh măng khô, luộc cho măng thật sạch, sau đó xào măng với nấm hương, nấm đùi gà, mộc nhĩ...

Khi cần ăn, lấy một lượng đủ măng và các loại đã xào, thêm nước, nêm gia vị vừa ăn, có thể thêm đậu hũ ky, mì căn...ăn nóng với cơm trắng hoặc với bún.
Đây là món rất ít năng lượng, nhiều chất xơ, rất dễ ăn và đỡ ngán trong ngày Tết.

  • Canh khổ qua cá thác lác:

Thay vì nấu canh khổ qua nhồi thịt, các bác có thể nhồi với cá thác lác, hấp chín, cất vào ngăn đá. Khi muốn ăn lấy ra nấu nóng ăn với cơm trắng.
Hoặc từ trước Tết, mua cá thác lác về trộn muối tiêu, quết nhuyễn, viên từng viên nhỏ cho vào nước đun sôi, nêm gia vị vừa ăn, chia thành từng phần vừa ăn một bữa, cất vào ngăn đá. Khi muốn ăn lấy ra, nấu sôi lại với khổ qua xắt mỏng, ăn nóng với cơm hoặc bún.

  • Bún chả cá thác lác/hoặc chả cá thu:
  • Chả cá thác lác/ cá thu: Trộn đều cá và giò sống (tỷ lệ ½ cá, ½ giò để miếng chả mềm, người cao tuổi sẽ dễ ăn hơn so với chỉ làm cá) thêm chút bột nêm, tiêu, quết thật nhuyễn, lấy muỗng múc rồi dùng tay viên thành từng viên 3- 4 cm, đánh dẹt ra, chiên cho vàng 2 mặt. Nếu làm nhiều thì sau khi chiên xong, để nguội, chia thành từng phần đủ ăn một bữa, cất vào ngăn đá tủ lạnh, khi cần nấu lấy ra rã đông rồi nấu.
  • Nước dùng (nước lèo): trước Tết các bác mua 1- 2 bộ xương gà hoặc xương heo về ninh hầm kỹ, để nguội, cho vào ngăn mát tủ lạnh cho phần mỡ đông lại, vớt béo lấy nước trong, có thể chia nhiều phần (mỗi phần đủ một tô bún) cất vào ngăn đá.
  • Nhóm rau củ: ngon nhất là nấu với rau cần nước, tuy nhiên ngày Tết nếu không muốn đi chợ, các chị nên mua su hào để sẵn.
  • Chế biến: Đun sôi nước dùng, cho bột nêm, nước cốt me, đường, khi nước sôi cho chả cá + su hào thái miếng bằng ngón tay vào, đun khoảng 10 phút cho chả cá ngấm và su hào mềm. Thêm thì là và hành lá vào.
  • Ăn với bún tươi, bún khô, bánh phở hoặc bánh đa trắng…
BSCKI. Phan Thị Hiền Thu
Khoa Truyền thông giáo dục sức khỏe – Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM
 

Các tin khác

  • LỰA CHỌN MÓN ĂN NGÀY TẾT CHO NGƯỜI BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG